Visie CMB op het financiële beleid van de gemeente Stein anno 2020 e.v.
Afgelopen donderdag kwam het financieel tot op heden gevoerde en toekomstig te voeren beleid aan de orde. CMB heeft haar visie hierop als volgt ingebracht:
Samenvatting CMB visie op Jaarrekening 2019, Berap 2020 en Kadernota 2020
Het financieel perspectief gaf ons de afgelopen 2 jaar al reden tot zorg. Gebaseerd op het stijgende vreemd vermogen, dalende eigen vermogen en de dalende algemene reserve. Nu wordt dit, versneld door de ontwikkelingen binnen het Sociaal Domein, algemeen bevestigd. Vele gemeenten kampen met de Sociaal Domein kosten. Maar het is een feit dat we ondanks meer rijksinkomsten, in 2020 ruim anderhalf miljoen en in 2023 zelfs ruim 3,5 miljoen, als gemeente Stein te maken hebben met een fors meerjarig negatief exploitatiesaldo. In 2019 leden we € 57.000, — verlies. In 2020 is dat 1,5 miljoen en dit loopt op tot 2,3 miljoen in 2023.
Daarbij is nog geen rekening gehouden met alle risico’s en de te verwachtten kostentoename voor de komende jaren. Bijvoorbeeld de BAG-beslommeringen, kosten invoer Omgevingswet, Brandweerzorg, Bramert Noord maar ook nog grotere, algemene, kostenrisico’s als verduurzaming, klimaatadaptie, “van het gas af”. En niet te vergeten de corona gevolgen.
Het krijgen van een begrotingsevenwicht wordt een uitdaging en de algemene reserve zal nog meer onder druk komen te staan. We moeten de tering naar de nering zetten en daarnaast niet zozeer de dingen anders doen maar …… andere dingen doen!
JAAREKENING 2019
Als CMB zijn we akkoord met deze jaarrekening. Maar we willen het volgende ten aanzien van de investeringen meegeven. Begroten is een kunst maar wel een kunst die we echt beter moeten gaan doen. Nauwkeuriger begroten in euro’s enerzijds maar anderzijds ook in oplevermoment is echt noodzakelijk.
BESTUURSRAPPORTAGE 2020
Deze geeft de afwijkingen in de uitvoering van de beleidsvoornemens weer. Wat ons betreft is deze niet akkoord. Normaliter beslist de raad over te investeren bedragen en zorgt het college voor uitvoering. Dat proces moet, zeker gezien de complexiteit, duidelijk en idealiter per onderwerp geschieden. We moeten voorkomen dat dit “beslissen door de raad” voor bepaalde zaken, via een pennenstreek, in de Berap geregeld wordt. Wij hebben een aantal voorbeelden genoemd waarbij forse overschrijdingen te zien zijn. Het zicht op het hoe en waarom ontbreekt. We willen daarom een overzicht van de in 2019 uitgevoerde werken met daarop per project de geraamde en werkelijke kosten. Alleen dan kan deze raad op correcte wijze haar controlerende taak uitvoeren.
Het voorgenomen investeringsprogramma omvat gerekend vanaf 2020 t/m 2023 35 miljoen euro. Dat is naar onze mening te ambitieus voor een gemeente in onze situatie. Ook hier is de tering naar de nering zetten het credo. Dan hebben we in dit verband naar aanleiding van het overzicht werkplanproducten een aantal vragen. Het meest opvallend is de toename van de kosten sociale werkvoorziening welke van 3,3 miljoen in 2019 naar 4,4 miljoen euro in 2020 stijgen.
KADERNOTA 2020
Dit is het startpunt van het begrotingsproces, als raad kunnen we de beleids- en financiële kaders vaststellen. In aanloop naar de meerjarenbegroting moeten we in de raad opties bespreken om het meerjarig exploitatietekort te dekken. Wij zijn in dat opzicht blij met de voorzet van Concerncontrol, “op weg naar een duurzaam financieel gezonde meerjarenbegroting”. Een gemeente brede werkgroep doet ombuigingsvoorstellen en de raad kan die ombuigingen realiseren.
Daarbij moeten de vastgestelde gemeentelijke ambities én het coalitieakkoord tegen het licht worden gehouden. De situatie is nu immers drastisch anders dan toen. Kloppen de aannames nog die onder de strategie liggen? Er moet gedacht kunnen en mogen worden vanuit een brede scope. We zijn ook tevreden over het feit dat een raadswerkgroep in staat wordt gesteld om, al dan niet in samenwerking met de VNG, ombuigingen te realiseren voor het Sociaal Domein.
Daarnaast loopt het onderzoek van KPMG met betrekking tot datzelfde Sociaal Domein nog. Deze zaken zijn niet in de kaderbrief genoemd als opties om begrotingsevenwicht te realiseren. De wel genoemde opties zijn bij lange na niet afdoende om ons probleem op te lossen. Immers de reserve Sociaal Domein zal niet volstaan, inverdieneffecten van beleidskeuzes is te vrijblijvend terwijl die even goed geld kunnen kosten. Dat geldt ook voor het inzetten van loon/prijscompensatie. En nu acties aankondigen die in 2023 moeten starten, is “not done”. Dan zadelen we een nieuwe raad/bestuur op met de huidige problemen.
Daarnaast staan er in de kadernota fikse voorgenomen investeringen vermeld. Investeringen die we eerst nog eens langs de lat willen leggen. De kadernota dient wat dat betreft aangepast te worden. We moeten bezuinigen. Het is later dan 5 voor 12. We moeten elke vorm van toezicht voor blijven. De tering naar de nering zetten en daarnaast “niet de dingen anders doen maar andere dingen doen”. Dat maakt Stein voor ons financieel gezond, sterk en blijvend zelfstandig.